Αγροτουριστικές Μονάδες

Οι κλάδοι που έχουν οικονομικό ενδιαφέρον είναι η αιγοπροβατοτροφία και η μελισσοκομία. Βοοειδή υπάρχουν ελάχιστα στο νησί ενώ οι υπόλοιποι κλάδοι καλύπτουν ανάγκες της οικογενειακής κατανάλωσης.

Στο σημείο αυτό αξίζει να αναφερθεί ότι στο νησί υπάρχουν δύο μονάδες εκτροφής σαλιγκαριών ανοιχτού τύπου σε έκταση 5 και 5,5 στρ. αντίστοιχα, οι οποίες λειτουργούν με προσωρινή άδεια εγκατάστασης. Με την ολοκλήρωση των διαδικασιών θα λάβουν και οριστική άδεια.

Μελισσοκομία

Το μέλι της Αστυπάλαιας είναι γνωστό από την αρχαιότητα. Στο νησί δραστηριοποιούνται 49 μελισσοκόμοι με συνολικό αριθμό κυψελών 2.989 σύμφωνα με το μητρώο μελισσοκομικών εκμεταλλεύσεων της Διεύθυνσης Αγροτικής Οικονομίας. Η πλειοψηφία των μελισσοκόμων διατηρεί μικρό αριθμό κυψελών και στοχεύει στην απόκτηση συμπληρωματικού εισοδήματος.

Η παραγωγή μελιού είναι μικρή, διότι δεν υπάρχει ανθοφορία όλη τη διάρκεια της χρονιάς αλλά παράγεται θυμαρίσιο μέλι εξαιρετικής ποιότητας. Στην Αστυπάλαια οι μελισσοκόμοι προτιμούν τη στατική μελισσοκομία λόγω του κόστους των μεταφορών από νησί σε νησί.

Αιγοπροβατοτροφία

Στο νησί υπάρχουν 47 εκμεταλλεύσεις και εκτρέφονται συνολικά 11.062 αιγοπρόβατα σύμφωνα με το μητρώο της Κτηνιατρικής. Τα πρόβατα είναι 3.444 ενώ οι αίγες είναι πολύ περισσότερες και ανέρχονται σε 7.618.

Από τη διάρθρωση των εκμεταλλεύσεων διαπιστώνεται ότι οι περισσότερες μονάδες είναι μικρές αλλά υπάρχουν και 18 μεγάλες εκμεταλλεύσεις (πάνω από 300 ζώα) οι οποίες έχουν δυνατότητες εκσυγχρονισμού.

Η διατροφή των ζώων στηρίζεται κυρίως στη βόσκηση. Συμπληρωματική τροφή δίνεται την περίοδο της διαχείμασης. Στην Αστυπάλαια λειτουργούν 2 καταστήματα εμπορίας ζωοτροφών.
Καλλιεργούνται 468 στρ. για παραγωγή ζωοτροφών.

Κάθε κοπάδι είναι εγκατεστημένο μόνιμα στην ίδια περιοχή όλο το χρόνο, με δυσμενείς επιπτώσεις στο φυσικό περιβάλλον και αυτό οδηγεί στην υποβάθμιση των βοσκοτόπων. Το 2003 εκπονήθηκε η μελέτη «Βοσκοϊκανότητα και Διαχείριση βοσκοτόπων της Αστυπάλαιας», με πρωτοβουλία της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου, προκειμένου το νησί να συμμετάσχει στο πρόγραμμα Εντατικοποίησης της Κτηνοτροφίας.

Η καλλιέργεια ψυχανθών σανοδοτικών φυτών εστιάζεται κυρίως στο κριθάρι για σανό.
Οι κτηνοτρόφοι του νησιού είναι ιδιοκτήτες και διαχειριστές του ζωικού πληθυσμού, στερούνται όμως γης, την οποία υποχρεούνται να νοικιάζουν από τρίτους.

Επισημαίνεται πως μεγάλο ποσοστό της έκτασης των βοσκοτόπων της Αστυπάλαιας είναι ιδιωτικοί.

Με αναπτυξιακά προγράμματα περιόδων Α’ και Β’ ΚΠΣ, υλοποιήθηκε σημαντικός αριθμός επενδυτικών έργων, περιορισμένης κλίμακας, όσον αφορά στο οικονομικό τους μέγεθος, τα οποία όμως συνέβαλαν στη βελτίωση του κλάδου της κτηνοτροφίας, κυρίως σε ότι αφορά στην καλύτερηδιαβίωση ανθρώπων και ζώων (ύδρευση) και στην ευκολότερη μετακίνηση.

Ειδικότερα, στην Αστυπάλαια και σε παρακείμενες νησίδες εγκαταστάθηκαν 13 μεταλλικές προκατασκευασμένες δεξαμενές χωρητικότητας 50 μ3, με συλλέκτες ομβρίων υδάτων και μία ποτίστρα ανά δεξαμενή. Οι δεξαμενές κατασκευάστηκαν στις εξής τοποθεσίες:
(ϊ) Στις ερημονησίδες Σύρνα, Κουνούποι, Οφειδούσα και Κουτσομύτι.
(ii) Επί της Νήσου Αστυπάλαιας στις θέσεις Θυμαδάρι και Σελλάδι.
(iii) Επί της Νήσου Αστυπάλαιας, ιδιοκτησίας Ε.Φ.Τ.Α. στις θέσεις Μάγειρας, Περβόλες, Βρυσί, Βουνιά, Καστελλάνος, Χαρακιά και Μάρμαρο.

Ο κύριος προσανατολισμός της κτηνοτροφίας του νησιού είναι η παραγωγή κρέατος ενώ η αξιοποίηση του γάλακτος είναι μικρή. Η διατήρηση τόσο μεγάλου αριθμού ζώων χωρίς να γίνεται σωστή εκμετάλλευση του κοπαδιού οφείλεται στη χορήγηση των οικονομικών ενισχύσεων από την Ε.Ε με τη μορφή που δίνονται μέχρι σήμερα. Το σύστημα θα αλλάξει με την εφαρμογή της νέας ΚΑΠ 2014 – 2020 και είναι απαραίτητη η προσαρμογή των κτηνοτρόφων στα νέα δεδομένα.

Στο νησί υπάρχει σφαγείο για τη σφαγή των αιγοπροβάτων. Σύμφωνα με στοιχεία τηςΚτηνιατρικής Υπηρεσίας, οι σφαγές για το 2012 ήταν 4.055 ερίφια, 296 αίγες, 2.413 αρνιά και 157 προβατίνες. Το κρέας εκτός από την τοπική αγορά διοχετεύεται και στην αγορά της Αθήνας.